|
1855. dana 11.
novembra. rođen na
severu Bačke, u
Senti, u krojačkoj
porodici Avrama i
Katice, rođene
Ðorđević. Njegova
majka takođe
rođena u Senti,
bila je sestra
čuvenog Jovana
Ðorđevica,
književnika,
profesora istorije
na Velikoj
školi u
Beogradu, ministra
prosvete, osnivača
Srpskog narodnog
pozorišta u Novom
Sadu i jednog od
osnivača Narodnog
pozorišta u
Beogradu.
1858. u
šestoj
godini umire mu
majka Katarina.
Brigu o Stevanu i
dva mlada brata
preuzima otac Avram.
1864-1868. učio
osnovnu
školu u
Senti. 1864. god.
umire mu otac.
1868. nastavlja
gimnazijsko
školovanje u
Beogradu pod
starateljstvom ujaka
Jovana
Ðorđevića.
Bio je
đak Prve
beogradske
gimnazije. Ujakovo
starateljstvo imalo
je velikog udela u
Sremcevom
formiranju.
1874. završio
gimnazijsko
školovanje na Prvoj
beogradskoj
gimnaziji i upisao
se na
istorijsko-filoloski
odsek na Velikoj
školi u Beogradu.
1874-1878.
studirao istorijske
nauke na Velikoj
školi. Kao student,
prijavljuje se kao
dobrovoljac i
učestvuje u ratu za
oslobođenje
Jugoistočne Srbije i
Niša od Turaka.
Ratovao je dve godine
- 1876. i 1877. Iz
rata se vratio 1878.
godine. Juna meseca,
iste godine,
diplomirao je na
istorijsko-filoloskom
odseku Velike
škole.
1879. do septembra
radi kao praktikant
u Ministarstvu
finansija. Pripada
Liberalnoj stranci
koja je, inače, u
svom sastavu imala
seoske gazde,
trgovce i bankare,
advokate i više
državne
činovnike.
Međutim, Sremac se
spremao za profesora
istorije. 25.
septembra, iste
godine, postavljen
za profesora tek
otvorene gimnazije.
U svojoj
Autobiografiji koju
je napisao uz
prijavu za
profesorski ispit
20. avgusta 1889.
zapisao je: "...
predavao sam ove
predmete: krasnopis,
crtanje, računicu,
nemački, moral,
literarne oblike,
srpsku gramatiku,
srpsku istoriju,
opštu istoriju i
geografiju". Kao
profesor niške
gimnazije
zastupajući ideje
liberalizma, nije po
volji
školskim
vlastima. Učestvuje
u osnivanju gradske
čitaonice i postaje
njen prvi sekretar.
Na radnom mestu
profesora gimnazije
ostao je do 1.
avgusta 1881.
godine.
1881. dana 1.
avgusta premešten je
u Pirot iz
političkih razloga,
kao profesor
gimnazije u Pirotu
predaje iste
predmete do 29.
avgusta 1883 godine.
1883. avgusta meseca
Ministarstvo
prosvete iz Beograda
ponovo ga postavlja
za profesora
nemačkog, literarnih
oblika, srpske
gramatike, istorije
i opšte istorije sa
geografijom u niškoj
gimnaziji.
1887. s gimnazijskim
profesorima
učestvuje u
osnivanju pozorišne
družine "Sinđelić".
1888. počinje da
piše "knjige
starostavne" ili
poetizovane hronike
- legende u kojima
dominiraju besede u
formi dijaloga,
izražene svečanom,
uzvišenom dikcijom.
U tim poetizovanim
hronikama Sremac
suprotstavlja slavnu
prošlost "hudoj
sadašnjosti". Prva
hronika takve vrste
je Vladimir, kralj
dukljanski,
štampana
u "Bosanskoj vili"
pod pseudonimom
"Sencanin".
1889. napisao kraću
Autobiografiju 20.
avgusta uz prijavu
za polaganje
profesorskog ispita.
U niškom listu
"Stara Srbija"
pokušao da piše
satirične radove.
Objavio hroniku -
legendu Kralj
Vojislav
Travunjanin.
1890. položio
profesorski ispit
nakon 11 godina rada
u prosveti.
1892. dana 16.
septembra
Ministarstvo
prosvete premešta
Sremca u Beograd.
Predaje u Trećoj
gimnaziji. Započinje
srećno i plodno
književno razdoblje
Stevana Sremca.
1893. započinje rad
na satiričnim
pripovetkama.
Objavljuje sledeće
satirične
pripovetke,
humoristične
kozerije: Luminacija
na selu, Božićna
pečenica i Maksim,
jedna tvrdoglava
silueta naših dana.
Podsmeva se malim
činovnicima-gulikožama,
dogmatičnim
učiteljima,
protivnik je ideja
Svetozara Markovića
i Vase Pelagića.
Protivnik je
radikala i
socijalističkih
ideja.
1894. u nastavcima
izlazi roman sa
epizodičnom
strukturom Pop
Ćira
i pop Spira u
"Budućnosti", a iste
godine i u
"Brankovom kolu" u
34 nastavka. Urednik
"Brankovog kola"
Pavle Marković
Adamov nije krio
odušševljenje ovim
romanom.
1895. pristupa grupi
pisaca koji su
okupljeni oko
"Srpskog pregleda"
čiji je urednik
Ljubomir Nedić,
daroviti kritičar i
najveći protivnik
pokreta Svetozara
Markovića.
Ivkova slava je prva
pripovetka koja je
Sremcu donela
ogromnu književnu
slavu.
1896. u "Brankovom
kolu", listu P. M.
Adamova, u Sremskim
Karlovcima
objavljuje roman
Karijera praktikanta
Vukadina od broja 7,
15/27. II do 19/31.
XII u 22 nastavka.
Sledeće, 1897.
godine objaviće jos
dva nastavka i time
će roman dobiti prvu
časopisnu verziju.
Roman
će 1903.
godine biti
objavljen u nešto
izmenjenoj verziji
pod naslovom
"Vukadin".
Iste godine Ivkova
slava izvedena na
sceni beogradskog
pozorišta.
1897. objavljuje
priču Smrt cara
Lazara, potom Kralj
Dragutin.
1898. objavljuje
jednu od najboljih
pripovedaka pod
naslovom Ibiš-aga u
Maloj biblioteci
mostarskoj.
1899. objavljuje još
jednu priču u okviru
"knjige starostavne"
pod naslovom Veliki
župan
Časlav.
1890. nastavlja sa
objavljivanjem priča
iz ciklusa "knjige
starostavne".
Pojavila se mala
poetična ilustracija
pod naslovom
"Rastko".
1891. objavljuje
pripovetke iz već
navedenog kruga:
Veliki
župan
Vlastimir, Mutimir i
braća mu i Veliki
župan Zaharija. U
"Brankovom kolu"
objavljuje
čuvenu
pripovetku Poslednji
Badnji dan u
šest
nastavaka.
1903. zasebno
štampa
roman Vukadin u
Zagrebu, a u Mostaru
pripovetku
Čiča
Jordan. U "Brankovom
kolu" iste godine
objavljuje
pripovetku Kir-Geras
u sedam nastavaka.
Roman Zona Zamfirova
u casopisnoj verziji
pojavljuje se u
"Srpskom književnom
glasniku", a kao
zasebno izdanje
1907. godine, dakle,
godinu dana nakon
piščeve smrti.
1904. u "Brankovom
kolu" objavljuje 4
pripovetke: Idejal,
Dim i dim, Mica i
Mikica i Junak dana.
1905. u "Brankovom
kolu" objavljuje još
dve pripovetke: Nova
godina i Aca
Groznica.
1906. takođe u
"Brankovom kolu"
objavljuje dve
poslednje pripovetke
za
života: Nackova
ženidba i Poštarev
ispit.
Izabran za redovnog
člana Srpske
akademije nauka u
Beogradu.
Iznenadna bolest i
kratko bolovanje.
Smrt 12. avgusta u
Sokobanji. Velikom
prijatelju, urednik
"Brankovog kola"
Pavle Marković
Adamov, odužio se
toplim nekrologom
"Životopis Sremčev"
(BrK, 1906, br.
35/36, str.
1137-1139). I sam
teško oboleo,
urednik Adamov je
napisao i prve dve
rečenice teksta
"Sremčev pogreb".
Tugom i bolom za
dragim prijateljem i
vrednim saradnikom,
tekst "Sremčev
pogreb" (BrK, 1906,
br. 35/36, str.
1415-1419) dovršio
je zamenik urednika
lista Milan
Budisavljević.
|
