|
Rođen je u
Čurugu, a gimnaziju je
pohađao u Novom Sadu, da
bi, završivši
četvrti razred, prešao u Srpsku
učiteljsku
školu u Somboru,
u to vreme jedno od
žarišta
muzičkog
života na ovome
području. Kao pre toga
Josifu Marinkoviću, i
Konjoviću je muziku predavao
Dragutin Blažek, iskusni
horovođa i muzički pisac.
Konjović je brzo stao pred
hor, a Sombor je
čuven po
negovanju ovog tipa muzike,
da bi ubrzo, već 1903.
napisao i svoj prvi opus -
operu
Ženidba Miloša Obilića
(ili drugde
Ženidba
Miloševa), poštapajući se
udžbenicima koji su mu bili
pri ruci i Veberovim
Čarobnim strelcem. Njegov
savremenik i drug, Veljko
Petrović ovako govori:
"Kada je mladi Konjović,
čupav i namrgođen kao
što
pristoji mladim Titanima,
dirigovao svoju liturgiju, u
kojoj je bilo verovatno i
vagnerovskih i debisijevskih
prizvuka, omladina, drugovi
izvođaci ili ostali,
galerija i klaka, bili su
oduševljeni i slavodobitni.
Stariji su, razume se,
mahali glavom, a
čuveni
ceremonijalac i paradoš,
prota Kupusarević je iz
oltara doviknuo: - Ovo nije
opera!".
Kada se Konjović sa mučnom,
askerski stečenom
ušteđevinom i sa desetak
kila kompozicija, među
njima i sa
čitavom operom,
pojavio pred rektorom
Praškog konzervatorijuma,
ovaj se isto tako začudio,
podsmehnuo,
čuvši da ovaj
panonac-balkanac može s to
malo novaca da izgura samo
dvadeset meseci. Pa ipak,
prelistao je partiture i
utvrdio "da ga treba pustiti
odmah u drugu godinu". Bilo
je to 1904.
Dve godine potom, angažovan
je kao horovođa i nastavnik
u Zemunu, da bi kasnije
predavao u Srpskoj muzičkoj
školi u Beogradu, sve do I.
svetskog rata, kada se vraća
u Sombor. Tu prerađuje
svoju prvu operu, koja, tako
izmenjena, praizvedbu
doživljava u Zagrebu, ali
zbog ratne cenzure, kao
Vilin veo. Posle dužnosti
inspektora za muziku u
Ministarstvu prosvete
(1921.) postaje direktor
Opere u Zagrebu (do 1926.),
da bi nakon toga bio
upravnik pozorišta u
Osijeku, pa u Splitu i Novom
Sadu. 1933. se vraća u
Zagreb gde ostaje do
1939. kada je postavljen za
profesora Muzičke akademije
u Beogradu,
čiji kasnije
postaje i rektor. 1946. je
izabran u zvanje redovnog
člana Srpske akademije nauka
i umetnosti (SANU), na
čelu
čijeg se Muzikološkog
instituta nalazio od 1948.
do 1954. godine.
Izvor Konjovićeve
inspiracije se nalazi u
folkloru, a svoje estetske
principe je izneo u svojim
studijama i napisima.
Zadojen u mladosti vokalnom
muzikom, godinama vezan uz
scenu, Konjović kao
stvaralac najčešće poseže za
vokalnim ili
vokalno-instrumentalnim
delima, u kojima postiže i
svoja najbolja ostvarenja.
On se u njoj dosledno
oslanja na muziku govora, pa
čak proširuje taj postupak
na isntrumentalni deo. U
celini uzevši, njegovo se
stvaralaštvo nadovezuje na
realizam Musorgskog i
Borodina, a posebno na Leoša
Janačeka, no u isti mah i na
Mokranjca, oca nacionalne
muzike u Srbiji.
Na području instrumentalne
muzike, Konjović nije pružio
mnogo dela, ali se među
njima ističu
Simfonija u
c-molu iz 1907., Jadranski
kapričo za violinu i
orkestar (1933.),
simfonijska poema Makar
Čudra (prema Gorkom, 1944.),
dva gudačka kvarteta (d-mol
i f-mol) i kao njegovo
najznačajnije delo
Simfonijski triptihon
Koštana, sastavljen iz
instrumentalnih delova
njegove istoimene opere:
interludija između I. i II.
čina (Sobina), preludij V.
slike (Kestenova gora) i
baletskih numera (Velika
čočečka igra).
Pored brojnih horova i solo
pesama, Konjović je napisao
i pet opera: operski prvenac
"Žendiba Miloševa" ("Vilin
veo"), zatim "Knez od Zete"
(prema Lazi Kostiću, 1929.),
"Koštana" (1931., prerađena
1940. i 1949.), komična
opera "Seljaci" (prema
Veselinovićevom
Ðidu,
1952.) i poslednja opera
"Otadžbina" (prema
Vojnovićevom spevu
Smrt
majke Jugovića).
("Muzički leksikon", Ilija
Vrsajkov)
*
♫ Velika čočečka igra
Hor i simfonijski
orkestar RTB
Dirigent Mladen Jagušt
|
