|
Rođen
je u mestu Jasika kod Kruevca
27. jula 1872. godine, gde
mu je otac, Stevan Binički,
inenjerijski
poručnik,
bio sa slubom
kao komandir pontonjerske
čete koja je odravala
most na Moravi.
Osnovnu
kolu je zavrio
u rodnom mestu, a gimnaziju
u Niu,
gde je u prvom razredu
gimnazije učio
violinu i flautu, kod učitelja
muzike Brunetia i vojnog
muzičara
Pavla Gajića.
U viim
razredima gimnazije predaju
mu Josif i Bohumil Svoboda.
Već
kao učenik
gimnazije, mladi Stanislav,
pokazuje svoju darovitost.
Komponuje kraće
pesme za solo pevanje i hor
i diriguje
đačkim
horovima. 1890. godine zavrio
je veliku maturu u Niu
i upisao se na prirodno
matematički
odsek Filosofskog fakulteta
u Beogradu, gde je
diplomirao 1894. godine.
U toku studija bavi se
intenzivno muzikom; peva u
"Obiliću",
kojim u to vreme upravlja
Josif Marinković,
i u "Beogradskom pevačkom
drutvu"
u kome je upravnik Stevan
Mokranjac, a na Velikoj
koli osniva
"Akademsko muzičko
drutvo",
koje u to vreme počinje
da neguje instrumentalnu
muzku pod upravom Josifa
Svobode.
Prvu slubu,
kao suplent (1894-1895),
dobio je u Leskovačkoj
gimnaziji. Doao
je da predaje matematiku,
ali je pored ovog predmeta
predavao i pevanje, violinu
i flautu. Uz pomoć
nekoliko kolega, a naročito
suplenta Mirka Popovića,
obnavlja pevačko
drutvo
"Branko" i postaje njegov
horovođa.
U Leskovcu komponuje zbirku
"Pesme iz okoline Leskovca".
Inspirisan folklorom ovoga
kraja, komponuje i jednu
orkestarsku minijaturu "Zato,
Sike, zato".
Ova pesma pevala se jo
u doba turske vladavine i
bila je vezana za legendu o
jednoj ljubavnoj avanturi
leskovačkog
miralaja (okruni
načelnik)
i devojke Sike.
1896. godine dobija
stipendiju Ministarstva
prosvete za
kolovanje na Muzičkoj
akademiji u Minhenu. Po
isteku prve stipendije, koja
je trajala godinu dana,
dobija drugu, od
Ministarstva vojnog, za
nastavak muzičkih
studija.
Diplomu minhenske Muzičke
akademije dobio je 1899.
godine. Iste godine vratio
se u zemlju. U Beogradu je
postavljen za vojnog
kapelnika i referenta za
muzku pri Ministarstvu
vojnom. Zahvaljujući
ovim poloajima
i smislu za organizaciju,
osnovao je veliki
simfonijski orkestar pod
imenom "Beogradski vojni
orkestar", kojim je
rukovodio i dirigovao do
1903. godine.
1899. godine, zajedno sa
Stevanom Mokranjcem i
Cvetkom Manojlovićem,
Binički
osniva "Srpsku muzičku
kolu" (dananja
kola "Mokranjac") u
kojoj radi kao nastavnik
pevanja; Cvetko Manojlović
kao nastavnik klavira;
Miroslava Binički
pevanja; Ruička
violine; Rendla
čela, a teoriju je
predavao upravnik
kole Stevan
Mokranjac.
Dok je Muzička
kola pripremala na
jednoj strani
kolovane generacije
muzičara,
Binički
u Beogradu, koji je jo
uvek odisao tragovima
"otomanskog carstva", stvara
i vaspitava muzičare
i publiku, priređujući
veoma
često koncerte. Sa
izvanrednim osećanjem
za prilike toga doba i
izvanrednim pedagokim
darom, on
često priređuje
popularne koncerte na kojima
je izvođena
muzika lakog stila i koji su
odravani
u bati
kafane "Kolarac".
Svoj prvi umetnički
koncert priredio je sa
"Beogradskim vojnim
orkestrom" 1899. godine. Tom
prilikom izvedena je
uvertira "Iz mog zavičaja"
S. Biničkog,
pisana za orkestar u formi
sonate sa dve teme na
poznate nacionalne melodije;
"Četvorka"
i "A
to si se, Jano".
1903. godine rođena
je prva srpska opera, "Na
uranku", koju je komponovao
Stanislav Binički
na specijalno pisani libreto
Branislava Nuića.
Krajem godine, 20. decembra,
Narodno pozorite
u Beogradu izvelo je po prvi
put kompletnu prvu srpsku
operu "Na uranku".
Početkom
1904. godine ukinut je
"Beogradski vojni orkestar"
i Binički
osniva vojnu "Muziku
kraljeve garde", u početku
samo sa duvačkim
instrumentima, a postepenim
uvođenjem
drugih instrumenata pretvara
ovaj orkestar u prvu
beogradsku filharmoniju.
Ovim orkestrom je upravljao
do 1920. godine.
Prvi svetski rat prekinuo je
sve. Stanislav Binički,
zajedno sa vojskom prelazi
preko Albanije i tada je
propala cela muzička
arhiva i svi muzički
instrumenti. Trebalo je
mnogo energije i sposobnosti
da po dolasku na Krf obnovi
orkestar. U toku celog rata,
gotovo svakodnevno, davao je
koncerte za ranjene i
bolesne, nae
i savezničke
vojnike, kao i niz
dobrotvornih koncerta u
korist izbeglica, porodica
poginulih, Crvenog krsta
itd.
Dugogodinja
borba za osnivanje Opere
urodila je plodom posle
prvog svetskog rata.
Stanislav Binički
uz pomoć
upravnika Narodnog pozorita
Milana Grola, osniva Operu
kao samostalnu granu sa
solistima, horom i
orkestrom.
Stanislav Binički
1920. godine naputa
slubu
u vojsci i prelazi u
Ministarstvo prosvete, a kao
osnivač
Opere postaje i njen prvi
direktor.
Dvadesetpetogodinjicu
svoga rada Stanislav Binički
je proslavio 3, 4. i 5.
februara 1924. godine. U
proslavi su učestvovala
sva beogradska pevačka
drutva,
celokupni muzički
ansambl Opere i mnogi drugi,
koji su svoj dug i potovanje
prema Biničkom
iskazali svojim učećem.
Tim povodom Beograd je imao
prilike da
čuje gotovo sva dela
Stanislava Biničkog.
Posmatrajući
celokupno delo Stanislava
Biničkog,
moe
se reći
da je u svim granama muzičke
umetnosti postigao značajne
rezultate. U njegovom muzičkom
stvaralatvu,
sigurno je od najvećeg
značaja
ono
to je učinio
na polju scenske muzike i u
operskom stvaralatvu
(prva srpska opera "Na
uranku").
U komponovanju solo i
horskih pesama, inspirisao
se najčeće
stihovima naih
poznatih pesnika: Vojislava
Ilića,
Alekse
antića,
Jove Jovanovića
Zmaja,
Πure Jakića
i drugih.
Srazmerno veličini
dela Stanislava Biničkog,
njegovim zaslugama i
njegovom neumornom radu za
ivota, a i posle
smrti, posvećeno
je nedovoljno panje.
To je verovatno i posledica
nekih okolnosti koje su
pratile njegov
ivot i rad. Onda
kada se njegovo stvaralatvo
razbuktavalo, od početka
veka do početka
ratova, nije bilo dovoljno
stručnih
ljudi koji bi rekli neto
vie
o njegovom delu. Posle toga
su doli
balkanski ratovi i prvi
svetski rat, a po zavretku
rata Stanislav Binički
je krunisao svoje delo
osnivanjem beogradske Opere.
Međutim,
rat je doneo i drugo vreme i
druge ljude, a mnoge i
izmenio. Stanislav Binički
se povukao 1924. godine da u
tiini,
u punoj
ivotnoj snazi,
stvara.
Umro je jedne surove zime,
pod okupacijom, 15. februara
1942. godine. Nestao je
sasvim nezapaeno
i nezabeleeno,
on koji je prvi zaorao
brazde na svim poljima muzičkog
rada. Daleko u svetu, u
zarobljeničkim
logorima, odrali
su mu pomen, u proleće
iste godine, njegovi
prijatelji i drugovi i
odsvirali "Mar
na Drinu".
Spomen na Stanislava Biničkog,
omiljenog "čika
Stau",
ostao je u njegovim pesmama,
koje se i dan danas rado
pevaju i sluaju.
Veroslava Petrović
|
